دلالان ضعف 1
دوشنبه, ۱۰ آذر ۱۳۹۳، ۱۱:۴۹ ق.ظ
بسم الله الرحمن الرحیم
دلالان ضعف 1
نگاهی به معضل
دلالی در قضا
ساعت 9 صبح. دادسرای جنائی.
خانمی جوان به عنوان مطلع در پروندۀ شکایت
شوهری که همسرش همراه با دو دختر 18 و 15 ساله، بدون اطلاع وی، کشور را به مقصد
آمریکا ترک کرده، از طرف دادیار پرونده احضار شده است. پیش از آن، سه جلسه در
ادارۀ کشف جرائم (آگاهی) از وی بازجوئی کرده اند. بازجوئی همراه با داد و فریاد
بوده و در یک جلسه، مردی را جلو چشم دختر جوان کتک زده اند. دو دلال به اسامی ع.ج
و م.ک به خانم جوان گفته اند حضور در آگاهی برای وی به آن معناست که از دربان تا
رئیس آگاهی به وی تجاوز خواهند کرد و بدین طریق مبلغی حدود شانزده و نیم میلیون
تومان از وی اخاذی کرده اند. رئیس آگاهی از اخاذی مطلع شده و به خانم جوان گفته
است که آیا رفتار مأموران آگاهی با وی بد بوده؟ که البته به جز داد و فریاد و کتک
زدن مردی پیش چشم وی، رفتار بد دیگری در کار نبوده اما در آگاهی به وی گفته شده
است که چرا با خود ما حرف نزدی و با دلال وارد مذاکره شدی؟ یکی از دلالان، دوست یک
مأمور آگاهی است و به راحتی کل جریان پرونده را به خانم جوان گفته است. همچنین در
آگاهی پرسش و پاسخ را خود بازجو نوشته و از خانم جوان خواسته فقط همین موارد را به
دادیار بگوید. دلال ها به این مطلع گفته اند که دادیار هم با آن ها همدست است. در
دادسرا، هیچکس را بدون هماهنگی راه نمی دهند اما یکی از دلال ها به راحتی وارد می
شود. پس از مشورت خانم جوان با یک وکیل و اطلاع از این که هیچ جرمی انجام نداده و
لازم نیست بترسد زیرا دادیار قطعاً هیچ ارتباطی با دلال ها ندارد و بهتر است کل
واقعیت را بگوید، خانم جوان تا حدی از استرس موضوع رها می شود و با موضع محکمی از
دلال ها می خواهد پولش را پس بدهند. دلال ها تهدیدش می کنند که از دادیار حکم جلبش
را می گیرند و همین گونه هم می شود. خانم جوان دیگر پولی ندارد که به دلال ها بدهد
اما حرف وکیل را دیگر نمی پذیرد و مطمئن می شود که دادیار هم با دلال ها متحد است
در حالی که طبق تحقیق وکیل، روزی که خانم جوان توسط دادسرا به عنوان مطلع احضار
شده، مأمور آگاهی عمداً وی را صدا نمی زند و به دادیار می گوید که خانم مذکور به
دادسرا نیامده است و دادیار هم دستور جلب وی را صادر می کند. وکیل مذکور به دادیار
اطلاع می دهد که از این خانم اخاذی شده و دادیار مذکور هم بدون رسیدگی به موضوع،
به وکیل می گوید که برود و شکایت کند تا رسیدگی شود. دادیار مذکور البته ارتباطی
با دلالان نداشته است. در ادامه، معضل دلالی در محاکم، دادسراها، نیروی انتظامی و
کلاً ادارات مرتبط با قضا را بررسی خواهیم کرد.
مواد قانونی
مورد نظر
کلیۀ مواد قانونی زیر از قانون آئین
دادرسی کیفری است.
ماده 204- بازپرس به تشخیص خود یا با
معرفی شاکی یا به تقاضای متهم و یا حسب اعلام مقامات ذیربط، شخصی که حضور یا تحقیق
از وی را برای روشن شدن موضوع ضروری تشخیص دهد، برابر مقررات احضار میکند.
تبصره 1- در صورتی که شاهد یا مطلع برای
عدم حضور خود عذر موجهی نداشته باشد جلب میشود. اما در صورتیکه عذر موجهی داشته
باشد و بازپرس آن عذر را بپذیرد، مجدداً احضار و در صورت عدم حضور جلب میشود.
ماده 210- شاهد و مطلع پیش از اظهار
اطلاعات خود به این شرح سوگند یاد میکند: «به خداوند متعال سوگند یاد میکنم که جز
به راستی چیزی نگویم و تمام واقعیت را بیان کنم».
ماده 211- بازپرس میتواند در صورتی که
شاهد یا مطلع واجد شرایط شهادت نباشد، بدون یادکردن سوگند، اظهارات او را برای
اطلاع بیشتر استماع کند.
ماده 212- اظهارات شهود و مطلعان در
صورتمجلس قید میشود، سپس متن آن قرائت میگردد و به امضاء یا اثر انگشت شاهد یا
مطلع میرسد و چنانچه از امضاء یا اثر انگشت امتناع یا از ادای شهادت خودداری ورزد
یا قادر به انجام آن نباشد، مراتب در صورتمجلس قید میشود و تمام صفحات صورتمجلس
به امضایبازپرس و منشی میرسد.
تبصره- بازپرس مکلف است از شاهد یا مطلع
علت امتناع از امضاء یا اثرانگشت یا ادای شهادت را بپرسد و پاسخ را در صورتمجلس
قید کند.
ماده 213- تفهیم اتهام به کسی که به
عنوان متهم احضار نشده از قبیل شاهد یا مطلع ممنوع است و چنانچه این شخص پس از
تحقیق در مظان اتهام قرار گیرد، باید طبق مقررات و به عنوان متهم برای وقت دیگر
احضار شود.
ماده 214- هرگاه بیم خطر جانی یا حیثیتی
و یا ضرر مالی برای شاهد یا مطلع و یا خانواده آنان وجود داشته باشد، اما استماع
اظهارات آنان ضروری باشد، بازپرس بهمنظور حمایت از شاهد یا مطلع و با ذکر علت در
پرونده، تدابیر زیر را اتخاذ میکند:
الف- عدم مواجهه حضوری بین شاهد یا مطلع
با شاکی یا متهم
ب - عدم افشای اطلاعات مربوط به هویت،
مشخصات خانوادگی و محل سکونت یا فعالیت شاهد یا مطلع
پ - استماع اظهارات شاهد یا مطلع در
خارج از دادسرا با وسایل ارتباط از راه دور
تبصره 1- در صورت شناسایی شاهد یا مطلع
حسب مورد توسط متهم یا متهمان یا شاکی و یا وجود قرائن یا شواهد، مبنی بر احتمال
شناسایی و وجود بیم خطر برای آنان، بازپرس به درخواست شاهد یا مطلع، تدابیر لازم
را از قبیل آموزش برای حفاظت از سلامت جسمی و روحی یا تغییر مکان آنان اتخاذ
میکند. ترتیبات این امر به موجب آییننامهای است که ظرف ششماه از تاریخ لازم
الاجراء شدن این قانون توسط وزارت دادگستری تهیه میشود و به تصویب رئیس قوهقضائیه
میرسد.
تبصره 2- ترتیباتفوق باید بهنحوی صورتپذیرد
که منافیحقوقدفاعی متهم نباشد.
ماده 215- در صورتی که شاهد یا مطلع
برای حضور خود درخواست هزینه ایاب و ذهاب کند یا مدعی ضرر و زیانی از حیث ترک شغل
خود شود، بازپرس هزینه ایاب و ذهاب را طبق تعرفهای که قوه قضائیه اعلام میکند و
ضرر و زیان ناشی از ترک شغل را در صورت لزوم با استفاده از نظر کارشناس تعیین و
شاکی را مکلف به تودیع آن در صندوق دادگستری مینماید. هرگاه شاکی، به تشخیص
بازپرس توانایی پرداخت هزینه را نداشته یا احضار از طرف بازپرس باشد، هزینههای
مذکور از محل اعتبارات مصوب قوه قضائیه پرداخت میشود. ...
بادا که خداوند ما را راهنما باشد.
- ۹۳/۰۹/۱۰