عاشقان طف 01
يكشنبه, ۲۷ مهر ۱۳۹۳، ۰۹:۳۳ ق.ظ
بسم الله الرحمن الرحیم
عاشقان طف
بخش نخست
بستر سیاسی
قیام سید الشهداء(ع)
قیام سیدالشهداء بی شک بزرگ ترین حادثه در
تاریخ شیعه است. به شخصه معتقدم این واقعه، بزرگ ترین حادثۀ تاریخ بشر نیز هست از
آن روی که آموزه های آن دارای ابعاد مختلفی است که در هر یک از شاخه های علوم
انسانی قابلیت بررسی فراوانی دارد. امیدوارم در فرصت عزاداری سالانۀ محرم بتوانم
با همراهان خوبم، دست کم، بخش اندکی از این رویداد بزرگ را از نگاهی متفاوت با
آنچه تا کنون نگریسته شده، بررسی کنیم:
جایگاه اجتماعی
عاشورا
در اهمیت این
واقعه همین بس که از آغاز و به ویژه از زمان صفویه تا کنون مورد بیشترین سوء
استفاده در جوامع شیعی قرار گرفته است. توجهی سطحی به تاریخ بشر نشان می دهد تقدس
و اهمیت یک امر رابطۀ مستقیمی با میزان سوء استفاده از آن دارد. آزادی و دین، دو
موردی است که در کل جوامع بشری، بیشترین سوء استفاده را به خود اختصاص داده است از
آن روی که در فهرست موضوعات مهم بشر، در بالاترین جایگاه اول و دوم قرار گرفته
اند.
به همین ترتیب،
در جوامع شیعی نیز واقعۀ عاشورا همین وضعیت را دارد و مانند دو مورد مذکور در
جوامع بشری، پیرامون این رویداد مهم، آلوده به بیشترین خرافات است به نحوی که
تشخیص واقعیت از خرافه را برای غیرمحققان این حوزه مشکل کرده است.
میزان سوء
استفاده از این واقعه را که اهمیت واقعیش را هم می رساند، می توان از شاخص هزینه
های مردمی مصروف در یادمان های مختلف آن استنباط کرد. به جز ده روز نخست محرم هر
سال، کمابیش هر دو ماه محرم و صفر تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم یادمان های
عاشوراست، اگرچه در طول سال نیز در مراسم مختلف عزاداری، بازگشت به یادمان این
واقعه را به روشنی می توان دید که در اصطلاح روضه خوانان، گریز به کربلا نام دارد.
با این حال،
اینجا و بضاعت نویسنده نمی تواند تناسبی کافی با اهمیت این واقعه داشته باشد و
لاجرم به شکلی خلاصه تلاش خواهیم کرد به نکات اساسی عاشورا بپردازیم.
بستر سیاسی
قیام
امام مجتبی در
وضعیتی اجباری، قرارداد صلحی را با معاویه منعقد فرمود که طبق آن قرارداد، معاویه
حق نداشت برای بعد از خود، جانشینی تعیین کند و امر رهبری جامعۀ مسلمین را پس از
خود باید به خود مسلمانان واگذار می کرد. معاویه اما از این امر، تخلف و سالیانی
قبل از مرگش، یزید، فرزند میخواره، میمون باز و شاعرش را به جانشینی خود تعیین
کرد.
پیش از آن،
رهبری توحیدی جامعۀ مسلمانان به تدریج به سمت رهبری طاغوتی منحرف شده بود. آزاد
شدگان پیامبر که از ورود به مدینه ممنوع بودند، در زمان ابوبکر، قرقشان شکست، در
زمان عمر، آشکارا در مدینه ساکن شدند، در زمان عثمان، دستگاه خلافت را یکسره در
اختیار گرفتند و پس از عثمان با جمع شدن بر گرد معاویه، در مقابل امام علی که همان
رویۀ پیامبر را نسبت به آنان در پیش گرفت، موضع دشمنی گرفتند و سرانجام با شهادت
امام، صلح اجباری امام مجتبی و حاکمیت معاویه بر جامعۀ مسلمانان، همان رویۀ حکومت
طاغوتی ابوسفیان را در مکه زنده کردند. با این حال، معاویه به ظاهر کاتب وحی بود و
خال المؤمنین. لقبی مجعول که به تناسب لقب ام المؤمنین (لقب همسران پیامبر از جمله
ام حبیبه، دختر ابوسفیان و خواهر معاویه که یکی از همسران پیامبر بود)، ساختۀ دستگاه
تبلیغی شام بود.
یزید اما برخلاف
پدر، پروای ظاهر نداشت و آشکارا به نقض مسلمات دین اسلام افتخار می کرد. دربار شام
که معاویه به لطایف الحیل، بازگشتش به اصول حکومت طاغوتی ابوسفیان را در مکۀ جاهلی
و قبل از اسلام، از دید مردم عادی پنهان نگاه داشته بود، با شروع حکومت یزید، آشکارا
به نقض اصول اسلام افتخار کرد و یزید شاعر، بی پروا اینگونه سرود:
لعبت هاشم
بالملک فلا/ خبر جاء و لا وحی نزل
[فرزندان] هاشم
در کشور بازی کردند چرا که هیچ خبری [از آسمان] نیامد و هیچ وحیی نازل نشد.
بادا که خداوند ما را راهنما باشد.
.
- ۹۳/۰۷/۲۷
با تأیید کل مطلب شما، معروض می شود که موضوع عاشورا و جایگاه آن در جامعه و تاریخ شیعی به نحو خاص مورد نظر نوشته است.
سپاسگزارم.