راه 03

­­بسم الله الرحمن الرحیم گذرگاه عافیت گام سه وقتی با |آدم بزرگ ها از یک دوست حرف بزنید، هرگز از چیزهای اساسیش نمی­پرسند که آهنگ صداش چطوره؟ چه بازی­هایی دوست داره؟ پروانه جمع می­کنه؟ آنها می­پرسند: چند سالشه؟ چندتا برادر داره؟ وزنش چقدره؟ پدرش چقدر حقوق می­گیره؟ و بعد از این پرسش­هاست که فکر می­کنند طرف را شناخته­اند. شازده کوچولو. سن تگزوپری وقتی در اتوبوس کنار کسی می­نشینیم، برای این که بشناسیمش، چه چیزهایی از وی می­پرسیم؟ اهل کجاست؟ نامش چیست؟ چه شغلی دارد؟ مجرد است یا متأهل؟ چند فرزند دارد؟ و آنگاه می­پنداریم وی را شناخته­ایم. اما به راستی، کمیات عددی یک انسان، محل تولد و زیستش، شغل یا از اینگونه مشخصات چه چیزی از یک انسان را برای ما مشخص می­کند؟ مشکل اینجاست که ما در مورد خودمان هم با دانستن همین مشخصات است که می­پنداریم خود را شناخته­ایم. یعنی در واقع شخصیت ما عبارت است از تعدادی مختصات عددی و یک نقاب از مفاهیمی که فقط مابه­ازاء رفتاری آن مفاهیم را می­فهمیم نه خود آن مفاهیم را. به عنوان مثال، وقتی نقاب ما از ویژگی «شجاعت» بهره می­برد، ما فقط می­دانیم که مثلاً هنگام بروز خطر باید به استقبال آن برویم و نشان دهیم که شجاعیم. این شجاعتی که ما می­شناسیم در حد همین موضوع است. حال اگر تماشاگری نباشد، میلی به ریسک نداریم. یعنی شجاعت را نه به عنوان فضیلتی اخلاقی بلکه به عنوان رفتاری تهورآمیز برای اثبات ویژگی شجاعت در نقاب شخصیتیمان به کار می­گیریم. از سوی دیگر مرز بین شجاعت و تهور را نمی­شناسیم و نمی­دانیم که بسیاری از رفتارها که آن را شجاعانه می­نامیم در واقع رفتاری تهورآمیز و بر خلاف احتیاط و صیانت نفس انسانی است که نه تنها فضیلتی ندارد بلکه جزء صفات منفی محسوب می­شود. از سوی دیگر، انواعی از شجاعت هست که اصولاً ما آن را به عنوان شجاعت نمی­شناسیم. شجاعت آزادیخواهی که در زیر شکنجه از بروز نام یارانش امتناع می­کند برای ما اصولاً  شجاعت محسوب نمی­شود و بسا که مدعی شجاعت در چنین حالتی، وا داده، با شکنجه­گر همکاری می­کند در حالی که شجاعت به عنوان فضیلتی اخلاقی اگر در شخصیت انسان باشد همه جا و در همه شکل خود را نشان می­دهد اما اگر در نقاب آدمی باشد، محل بروز این شجاعت فقط در مواردی است که دیگران آن را به عنوان شجاعت می­شناسند و البته در مرئی و محضر تماشاگر. راه چیست؟ امروز هم شروع راه را به فردا موکول می­کنم زیرا باید به آنچه اینک هستیم سخت بیندیشیم و نیک بیندیشیم تا دقیقاً بدانیم چه هستیم. آنگاه می­توانیم حرکت کنیم. در واقع بدون شناخت و بدون احساس نیاز و بدون این که حس کنیم چیزی کم است، ضرورتی برای رفتن و تغییر نمی­بینیم و دلیلی برای آن نداریم.   و سلام بر تو که می اندیشی.